بازگشت کودکی به کودکان کار

مسئله اشتغال کودکان در جهان واقعیتی دردناک و اسفناک است که کمتر مورد توجه قرار گرفته است. تا زمانی که فقر، ناآگاهی و نابرابری وجود دارد، با مشکل کار کودکان روبه رو هستیم.اما در این میان هم کسانی هستند که با کمک به این کودکان سعی می‌کنند تا حدودی مشکلات آنها را کم کنند. سید قاسم دریاباری همراه با همسرش مرضیه محمدحسنی، مدیرعامل انجمن و بنیانگذار انجمن یاریگران خورشید با یک گروه داوطلب در زمینه کودکان کار آجرپزی اطراف محمود آباد شهر ری فعالیت‌های آموزشی و درمانی انجام می‌دهند.

به خاطر کودک گرسنه
10 سال پیش مرضیه محمدحسنی، در منطقه محروم اشرف‌آباد شهرری معلم بود که یک روز سر کلاس متوجه حال بد یکی از دانش‌آموزانش می‌شود که به خاطر گرسنگی از هوش رفته بود. این موضوع او را تحت تاثیر قرار می‌دهد و متوجه می‌شود که بیشتر دانش‌آموزان کلاسش یا کودک کار هستند یا فقیر و آسیب دیده. بعد از آن تصمیم می‌گیرد که با کمک دوستانش به آنها کمک کند.
او ابتدا با گروهی کوچک و علاقه‌مند به این کارخدمات مددکاری مختلفی را برای این کودکان انجام می‌دهد مثل اهدا بسته‌های موادغذایی، تهیه غذای گرم، درمان کودکان بیمار و محرومی که ناگزیر به کار در شرایط سخت کوره‌پزخانه‌ها و زمین‌های کشاورزی بودند. اما کم کم این گروه دارای تشکیلات شد و با حضور نیروهای علاقه‌مند و فعال که دغدغه مشابه داشتند آموزش و توانمندسازی این کودکان شروع شد.

حالا فعالیت‌های این گروه بیشتر و تعداد آنها هم بیشتر شده است و برای همین بعد از مدتی گروه کوچک یاری رسانی به کودکان کار تبدیل به یک انجمن مردمی شد. از این رو مجوزهای لازم از وزرات کشور به عنوان سازمانی مردم نهاد اخذ شد تا فعالیت‌ها منظم، هدفمند و با برنامه شود.
هدف اصلی انجمن مبارزه با کار کودک، احیای حقوقشان، حمایت از کودکان محروم و آسیب‌دیده و توانمندسازی کودکان با آموزش و کارآفرینی است. در حال حاضر اکنون انجمن در سطح استان تهران و در آینده نزدیک قرار است که در سراسر کشور به کودکان کار، محروم و آسیب‌دیده اجتماعی خدمات متنوعی عرضه کند.
دریابری می‌گوید: وجود کودکان کار چه در عرصه تولید، مثل کوره پزخانه و کارگاه‌های کوچک مثل فرش بافی و شیشه‌سازی و مانند آن و چه در عرصه خیابان مثل فروش گل، پاک کردن شیشه ماشین‌ها، آدامس فروشی و امثال آن در شهرهای بزرگ و کوچک غیرقابل انکار و به پدیده‌ای عادی تبدیل شده است. کار این دسته از کودکان تهدیدی جدی برای آینده اجتماعی و رشد و پیشرفت اقتصادی کشور به شمار می‌آید و براین اساس است که کار‌شناسان به عنوان یک معضل اجتماعی به آن می‌نگرند.

آموزش کودکان
انجمن در سال‌های ابتدایی روزهای جمعه هر هفته داخل کوره‌های آجرپزی کلاس‌ها و کارگاه‌های آموزشی را برگزار می‌کرد اما این کار با مخالفت مسئولین آنجا مواجه شد.
دریابری در این باره می‌گوید: مسئولین کوره پز خانه با وجودیکه روزهای جمعه روز تعطیلی کودکان بود اما باز هم رضایتی برای تحصیل آنها نداشتند برای اینکه نتیجه بهتر و فعالیت‌ها منظم تر شود تصمیم گرفتیم مرکز آموزشی در نزدیکی کوره‌های آجرپزی روستاهای محمودآباد شهرری احداث کنیم تا کودکان کار و محرومی که در کوره‌های و روستاهای اطراف زندگی می‌کنند را تحت پوشش قرار دهد.حالا دو روز در هفته کودکان در این کلاس‌ها و کارگاه‌های آموزشی شرکت می‌کنند. تمام این آموزش‌ها توسط نیروهای متخصص و دانشگاهی توسط نیروهای داوطلبانه و رایگان انجام می‌شود.
حمایت تحصیلی و بازگرداندن کودکان به مدرسه هم از ابتدا جزو دغدغه‌های انجمن بوده است. به همین دلیل کودکانی که از تحصیل محرومند شناسایی و موانعی که باعث می‌شود کودک درس نخواند شناسایی و رفع می‌شوند و به کودکان لوازم‌التحریر، کفش، لباس، کیف و کمک هزینه تحصیلی اهدا می‌شود.

شاد کردن کودکان
کودکان کار خسته از کارهای سخت بدون هیچ تعطیلی باید سرکلاس هم حاضر شوند برای همین این گروه تصمیم به شاد سازی آنها گرفت و از این روعلاوه بر کلاس‌ها و کارگاه‌های مختلف آموزشی که با نیت توانمندسازی و در ادامه کارآفرینی برگزار می‌شود اردوهای مختلف، جشن‌ها و مراسم‌های دیگری نیز برای کودکان برگزار می‌شود.
دریابری ادامه می‌دهد: این جشن‌ها به مناسبت‌های مختلف مانند اعیاد مذهبی،عید نوروز هستند و با موسیقی و بازی سعی می‌کنیم تا چند ساعتی آنها را از فضای خشک و بی‌روح کوره پزخانه‌ها جدا کنیم تا آنها هم بتوانند مانند تمام هم سن و سال‌های خود بازی کنند.حالا انجمن توانسته یک زمین بازی در همان اطراف برای کودکان تهیه کرده تا بتوانند ورزش کنند. دریابری در این باره می‌گوید: با یاری خدا پروژه احداث زمین بازی برای کودکان ساکن کوره پزخانه‌ها در مرکز آموزش انجمن یاریگران خورشید آغاز شد تا کودکانی که سهمی از شهر ندارند، حاشیه نشین هستند و در معرض بدترین آسیب‌ها بتوانند در محلی امن و به دور از آسیب بازی کنند تا تندرستی و سلامت جسم همراه با توانمندسازی‌شان در کلاس‌های آموزشی، دنیایی بهتر برای این کودکان محروم بسازد.

درمان کودکان کار
متاسفانه این کودکان گاهی با بیماری‌هایی که دارند هم ناچار به کار سخت هستند از این رو مددکاران انجمن با کمک پزشکان نیکوکار خیر به شناسایی و درمان کودکان کار و محروم بیمار اقدام می‌کنند. حالا بسیاری از این کودکان بهبود پیدا کردند و پرونده پزشکی دارند تا روند درمان آنها ادامه پیدا کند. خدمات درمانی این کودکان تنها ویزیت و تهیه دارو نیست و اگر نیاز به جراحی هم باشد توسط پزشکان خیر این کار انجام می‌شود.
دریابری معتقد است که اگر این کودکان سلامت باشند می‌توانند برای زندگی خودشان تلاش کنند تا از این شرایط بیرون بیایند چون ما معتقدیم یک کودک کار نباید تا پایان زندگی در فقر بماند و باید بتواند با تحصیل برای خودش آینده بهتری بسازد. از طرفی پزشکان این انجمن آموزش بهداشت خانواده را برای پدرو مادر این کودکان دارند و خدماتی هم به آنها ارایه می‌کنند.

کمک به خانواده ها
گاهی مددکاران انجمن برای بازگرداندن این کودکان به مدرسه باید خانواده‌ها را راضی نگه دارند اما چون خانواده به درآمد آنها نیاز دارد این کار سخت است از این رو بخشی از فعالیت‌های انجمن اهدای لوازم زندگی، آموزش مهارت‌های زندگی به مادران، ایجاد مشاغل پایدار برای سرپرست خانواده و غیره از فعالیت‌های دیگر انجمن است. هدف انجمن همیشه احیای حقوق کودکان، مبارزه با کار کودک و امدادرسانی به کودکان آسیب‌دیده و بی سرپرست و بدسرپرست و توانمندسازی و کارآفرینی خواهد بود. هم‌اکنون منازل بسیاری در مناطق شهرری، روستاها و کوره‌های آجرپزی، ورامین و پیشوا و روستاهای اطراف آن برای خانواده‌های بی‌سرپرست تهیه شده است.

تهیه غذای گرم
شاید برای ما تعجب آور باشد اگر بشنویم برخی کودکان کار حتی در طول یک هفته هم نمی توانند غذای گرم بخورند اما این واقعیت دارد. از این رو انجمن یاریگران خورشید از کودکانی که در کلاس‌های آموزشی انجمن شرکت می‌کنند با میان وعده و یا غذا پذیرایی می‌کند .
دریابری با تاکید بر اینکه تمام این فعالیت‌ها داوطلبانه و رایگان هستند و هزینه آنها با مشارکت مردم تامین می‌شود می‌گوید: کودکانی هستند که تنها وعده درست حسابی که می‌خورند همین غذایی است که ما به دست‌شان می‌رسانیم و گاهی تنها موجودی یخچالشان فقط ظرف آب است.