تعریف خشم و راهکارهای کنترل آن

تعریف خشم

خشم نیز مانند غم و شادی، اضطراب، ترس وهیجان از احساسات عمومی و یکی از ابتدایی‌ترین احساسات بشر است. خشم راهی برای تخلیه یا بیان احساسات فرد و یکی از هیجان‌های پیچیده انسان است. هیجان‌هایی که غالبا با خشم همراه هستند، عبارتند از: عصبانیت، خشونت، خصومت، کینه‌توزی، تنفر، حسادت، رنجش، تحقیر و ناراحتی.

                                                                                                                                                     

 خشم و پرخاشگری دو مقوله مجزا هستند و نباید با هم اشتباه گرفته شود. خشم یک حس است که به مخاصمه و تهاجم ختم نمی‌شود، اما پرخاشگری یک رفتار است که با مخاصمه همراه است و در نتیجه احساس خشم در فرد بروز می‌کند. ضربه زدن، هل دادن، فحش و ناسزا نوعی پرخاشگری و خشونت است.

عوامل ایجاد کننده  احساس خشم

·    اندوه و یا ناراحتی، از دست دادن یکی از اعضای خانواده، دوستان یا عزیزان

·     گستاخی، مهارت‌‌های ضعیف برقراری ارتباط یا خدمات ضعیف

·    خستگی، زیرا افراد معمولا هنگام خستگی کج خلق می‌شوند و زود از کوره در می‌روند

·    گرسنگی

·    بی‌عدالتی: مثلا خیانت، مورد قلدری واقع شدن، تحقیر یا شرمنده شدن 

·    مشکلات مالی و اضطراب ناشی از بدهکاری

·  انواع استرس و پرهیز از موقعیت‌های استرس‌زا

·     احساس شکست یا ناامیدی

·    عصبانی شدن به خاطر مصرف الکل یا مواد مخدر 

·    جرمی که علیه شما یا یکی از عزیزانتان رخ داده: دزدی، خشونت، توهین اما در موارد خفیف‌تر مثل این احساس که دیگران رفتار نامناسبی با شما داشته‌اند را نیز شامل می‌شود.

·     بیماری جسمی یا روحی، درد داشتن یا زندگی با بیماری جدی منجر به عصبانیت می‌شود.

;       کنترل خشم 

    خشم وقتی مسئله‌ساز است که به آسانی ایجاد شود و مدت زمان  زیادی ادامه داشته باشد و بر تمرکز، خلق، روابط، عزت نفس و زندگی اجتماعی و شغلی اثر بگذارد و سلامت فرد یا دیگران را تهدید کند. به عبارت دیگر اگر خشم و عصبانیت کنترل نشود، می‌تواند مشکلات زیادی برای فرد و اطرافیان او ایجاد کرده و سلامت جسمی و روانی او را به خطر بیاندازد. با آگاهی از روش‌ها و تکنیک‌های کنترل خشم می‌توانید این حس را در اختیار خود بگیرید و کیفیت زندگی‌تان را ارتقا دهید.

                                                                                                                                     

 راه‌های کنترل خشم عبارتند از:

·     قبل از صحبت کردن فکر کنید

·     یافتن علت خشم

·     حواس خود را پرت کنید

·    وقتی آرام‌تر شدید، عصبانیت‌تان را ابراز کنید

·      به خودتان فرصت دهید

·      با یک دوست صحبت کنید

·      راه‌حل‌های ممکن را شناسایی کنید

·      نوشتن احساسات

·      به دنبال راه‌های درمان باشید

استراتژی‌هایی برای دور کردن خشم

 ·   از روش‌های تمدد اعصاب کمک بگیرید

 ·   شیوه‌ی تفکرتان را عوض کنید

 ·   اگر می‌توانید مشکل را حل کنید

 ·   برای خشمگین شدن عجله نکنید

 ·   تا حد امکان شرایط محیط را متناسب با خودتان تغییر دهید

راه‌های مقابله با احساس خشم

خشم یک احساس و واکنش طبیعی است و در بسیاری از موقعیت‌ها ممکن است اتفاق بیفتد. در بعضی موقعیت‌ها شاید بر اساس شرایط وجود خشونت لازم باشد، اما باید خشم را کنترل کرد تا از راه‌های ناسالم تخلیه نشود و مشکلاتی را به وجود نیاورد، چون ممکن است به شما یا دیگران آسیب برساند. روش‌های زیادی برای کنترل خشم و عصبانیت وجود دارد که می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

 از موقعیتی که باعث عصبانیت شما شده است خارج شود و به یک محیط دیگر بروید.

·    تا ده بشمارید و حواس خود را پرت کنید و به دلیل خشم خود فکر نکنید.

·   از جملات مثبت و عبارت های آرامش بخش برای آرامش خود استفاده کنید.

·  نفس عمیق بکشید و سعی کنید آن را درست انجام دهید، ۴ ثانیه هوا را به داخل ریه خود بکشید، ۶ ثانیه آن را حبس کنید و ۶ ثانیه هوا را خارج کنید تا بتوانید به آرامش برسید.

·  به خشونت و دلیل خشم خود فکر نکنید و توجه خود را به چیزهای خوب جلب کنید.

 عوارض جسمی خشم

 عواطف شدید اغلب تغییرات جسمی در بدن به وجود می‌آورند و خشم جدای از این بحث نیست. اگر مسئله خشم کنترل نشود می تواند سلامت کل بدنتان را به خطر بیاندازد و به سلامتی روحی و جسمی شما آسیب بزند. وقتی عصبانی می شوید، بدن شما دچار تغییرات فیزیولوژیکی و بیولوژیکی می‌شود. برخی از علائم جسمی مشکلات مربوط به خشم شامل موارد زیر می باشند:

 ·   تنگی نفس یا تپش نامنظم قلب

 ·   محکم شدن فک

 ·   احساس لرزش در بدن

 ·   ضربان قلب سریع

 ·    تعریق زیاد

 ·  بالا رفتن فشار خون

 ·   سر درد

 ·   احساس خستگی 

 با اینکه عصبانیت یکی از احساسات عادی ما انسانهاست؛ اما بسیار مهم است که راه های صحیح و درستی برای ابراز این احساسمان پیدا کنیم تا دیگران را از خود نرانیم. علاوه بر این، ابراز خشم و عصبانیت به شکلی سالم و درست برای سلامت روح و روانمان هم مهم است.

                                                                                                                             

  کلام آخر

 کنار آمدن با احساس خشم مهارتی است که شما هم می توانید آن را یاد بگیرید. اما باید این را هم بدانید که یادگیری این مساله ممکن است کمی طول بکشد؛ پس اگر موقع عصبانی شدن دوباره همان رفتارهای قبلی‌تان را تکرار کردید، خودتان را سرزنش نکنید. یادتان باشد خشم اگر به شیوه درستی ابراز شود، یک احساس سالم و نرمال محسوب می شود. خشم و عصبانیت در شرایط خطرناک مفید هستند، چون باعث ایجاد پاسخ جنگ یا گریز در ما می شوند. این واکنش به ما کمک می کند تا از موقعیت های خطرناک خارج شویم و به شیوه مدبرانه اقدام نماییم.