تعریف فقر

ز امکانات بهداشتی و آموزشی، اشتغال ناپایدار یا بیکاری، ویژگی‌های اجتماعی ضعیف (شامل بهداشت و سلامت نامناسب، سوءتغذیه، ابتلاء به بیماری‌های واگیردار، بی‌سواد یا کم‌سواد بودن، شرایط نامناسب سکونت‌گاه اعم از در دسترس نبودن آب آشامیدنی سالم، خدمات ارتباطی ضعیف، عدم دسترسی به برق و سایر منابع انرژی،عدم دسترسی به جاده‌ها و مسیر طولانی تا محل کار) و ضعف در خصوصیات جمعیتی خانوارها (پرجمعیت و جوان بودن خانوار، زنان سرپرست خانوار) به‌عنوان بخشی از علل فقر شناسایی شده‌اند.

عوامل تشدیدکننده فقر

در کنار عواملی به وجود آورنده فقر، عوامل دیگری نیز وجود دارد که فقر موجود را دامن می‌زند و آن را تشدید می‌کند. این عوامل عبارت است از:

رسوم اجتماعی: رسوم اجتماعی به خصوص در روستاهای کشورهای فقیر که هزینه‌های سنگینی را به دنبال دارد، شامل جهیزیه، ثروت و دارایی عروس، هزینه عروسی و تدفین است.

مصیبت‌ها: مصیبت‌ها اشکال متعددی دارد. برخی از این مصیبت‌ها ساخته دست بشر است، مانند دزدی، قتل، جنگ، شکنجه، آزار رساندن از طریق تخریب و یا تصرف محصولات دیگران و محروم ساختن آن‌ها از حقوق خویش. سایر مصیبت‌ها نیز به صورت طبیعی در سطح وسیع رخ می‌دهد. سیل و خشک‌سالی، زلزله، اشاعه امراض نباتی، بیماری‌ها و گرسنگی از جمله این مصیبت‌ها است.

ناتوانی جسمانی: عدم توانایی جسمی از سه عامل نشأت می‌گیرد؛ بیماری، مسائل ناشی از دوران بارداری و بالاخره حوادث. اثرات آن نیز از دو جنبه قابل توجه است: در ردیف اول، ضعف و تحلیل نیروی کسب‌وکار بزرگ‌سالان سبب تقلیل و یا توقف جریان درآمد و در نتیجه عدم تأمین مایحتاج برای خانواده می‌شود، از طرف دیگر اغلب معالجه‌ها، هزینه‌بر است. یک بیماری طولانی می‌تواند به فقر کامل بینجامد.

فقر زنان سرپرست خانوار 

بررسی فقر برحسب جنسیت نشان می‌دهد که در طول دهه گذشته همواره درصد فقر بین خانوارهایی که سرپرست آنها زن بوده نسبت به خانوارهای با سرپرست مرد بیشتر بوده است. زنان سرپرست خانوار به دلایلی چون طلاق، فوت، اعتیاد و ازکارافتادگی همسر، جزء اقشار آسیب پذیر جامعه بشمار می روند و درآمدزایی کمتری برای حمایت از خانواده دارند و درنتیجه بیشتر مستعد فقر هستند. به عبارت دیگر، زن بودن سرپرست خانوار، احتمال قرار گرفتن در دایره فقر مطلق را نسبت به مردان سرپرست خانوار افزایش می‌دهد‎.‎

موسسه خیریه عترت بوتراب از آغاز نقطه شروع به کار خود تا به امروز همواره براین امر تاکید داشته که حمایت از زنان سرپرست خانوار به حمایت مالی و معیشتی محدود نمی‌شود بلکه حمایت اصلی، توانمندسازیِ این بانوان است. این موسسه در همین راستا قدامات متنوعی انجام داده است که  از جمله آنها می‌توان به اشتغال‌زایی، مهارت‌آموزی، اعطای وام‌های اشتغال به مادران ایتام و استخدام ایشان در کارگاه‎های مختلف تولیدی اشاره نمود.

 پیامدهای فقر

فقر معضلات اجتماعی و اقتصادی مختلفی را در ابعاد گوناگون برای جوامع به بار می‌آورد. این پدیده که خود نمودی از توسعه نیافتگی اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است ثبات اقتصادی، همبستگی اجتماعی و همچنین سلامت جسمی و روحی ملت‌ها را تهدید می‌کند و موجب افزایش مرگ ومیر به خصوص در میان نوزادان، مادران و همچنین کاهش متوسط طول عمر، افت کارایی انسان‌ها و کاهش مشارکت در بازار کار، تنزل بهره‌وری نیروی کار، کاهش رشد اقتصادی، افت سرمایه اجتماعی، افزایش هزینه‌های خدمات اجتماعی، افزایش جرم و جنایت و فساد می‌گردد.  هنگامی که فقراز نسلی به نسل دیگر تداوم یابد ریشه دوانده و به یک فرهنگ تبدیل می‌شود آنچنان که به مانعی پایدار در مقابل توسعه تبدیل می‌گردد.

راهکارها و پیشنهاداتی برای فقرزدایی

• گسترش نظام تأمین اجتماعی

• اعمال سیاست‌های مالیاتی با هدف دستیابی به توزیع یارانه و درآمدها

• کنترل تورم به منظور جلوگیری از افزایش خط فقر

• برآورد سالانه خطوط فقر مطلق و نسبی

• آموزش اقشار آسیب‌پذیر در راستای ارتقاء مهارت‌ها و شانس آنها برای جذب در بازار کار

• بهبود مشارکت‌ سازمان‌های غیردولتی و نهادهای خیریه مثل کمیته امداد و موسسات خیریه 

• افزایش امنیت نیازمندان از طریق اجرای سیاست‌های حمایتی هدفمند و ارائه چترهای حمایتی و بیمه‌های اجتماعی

اقدامات صحیح و همکاری‌های موثر می‌تواند چرخه فقر را برای فقیرترین افراد جهان نیز بشکند. مبارزه با بیماری‌ها و پیشگیری از آن‌ها باعث می‌شود کودکان سالم بمانند و در مدارس به تحصیل بپردازند و آینده روشنی برای خود بسازند. کمک به افرادی که در فقر شدید زندگی می‌کنند، از طریق دسترسی این افراد به منابع ضروری موجب می‌شود فقرا هم به یک استاندارد زندگی بهتر دست یابند.

فقر یک مشکل است که راه‌حل‌های اثبات شده‌ای دارد و از این میان کمک به موسسات خیریه نقش مهمی در مبارزه با فقر دارد. موسسه خیریه عترت بوتراب به عنوان یک موسسه مردم‌نهاد و غیرانتفاعی بواسطه‌ نگاه بلندمدت و راه‌حل‌گرای خود، به شناسایی ایتام نیازمند و خانواده‌های ایشان جهت رفع نیاز آنان و بهبود زندگی و کمک به ساخت آینده‌ درخشان برای آنان از جمله ارتقا سطح فرهنگی، تربیتی و تحصیلی و در نتیجه توانمندسازی نیازمندان می‌پردازد.

 در اینجا می‌توانید گزارش عملکرد این موسسه در طی هشت ساله فعالیت آن را مشاهده نمایید.