جای دوتامون تو زندگی کن!

اهدا کردن زندگی به شخصی،  آن هم در دورانی که دیگر خود شخص در این دنیا نیست شاید یکی از موثرترین کارهای پس از مرگ باشد! این‌که حتی بعد از نبودن ما در دنیا هشت نفر به زندگی بازگردند و نفس بکشند شاید برای خیلی‌ها غیرقابل تصور باشد ولی افراد کثیری در همین نزدیکی‌های ما با نبودن خودشان به بودن‌های دیگران کمک کرده‌اند! به علاوه هیچ‌کس نمی‌تواند شما را به این کار مجبور کند. این تصمیمی‌ است که فقط خود شما و بنا به رضایت قلبی می‌گیرید. در همین راستا  این روزها کمپینی در صفحات اجتماعی با نام یک مساوی هشت تشکیل شده است. امروز ابتدا درباره اهدای عضو کمی‌ بیشتر خواهیم گفت و بعد به معرفی این کمپین خواهیم پرداخت.

زمزمه‌های اولیه... سلام!
صحبت درباره پیوند اعضا در ایران، به شکل جدی از سال۱۳۷۲ شروع شد؛ یعنی سالی که لایحه پیوند اعضای بدن از افراد فوت‌شده به مجلس شورای اسلامی ‌رفت اما تصویب نشد. تا این‌که مراجع تقلید فتوا دادند اهدای اعضای بیمار مرگ مغزی در صورت کسب رضایت، مجاز است. مجلس شورای اسلامی ‌هم طرح پیوند اعضای افراد مرگ مغزی را در آبان۱۳۷۸ به تصویب مقدماتی و در ۱۷فروردین ۱۳۷۹ در مجلس ششم به تصویب نهایی رساند. همزمان با این تحولات، واحد فراهم‌آوری عضو (کبد و کلیه) که در شیراز از سال۱۳۷۲ فعالیت می‌کرد، گسترده‌تر شد. با تصویب آیین‌نامه اجرایی قانون «پیوند اعضای بیماران فوت شده یا بیمارانی که مرگ مغزی آن‌ها مسلم است»، شبکه فراهم‌آوری اعضای پیوندی ایران، فعالیت‌هایش را از سال۱۳۸۱ شروع کرد.  

اولین پیوند قلب ایران،تیرماه1372
اولین پیوند قلب ایران، در تیرماه۱۳۷۲ توسط دکتر محمدحسین ماندگار انجام شد. تیم پزشکی تشکیل شده توسط دکتر ماندگار، قلب رضا بیشه‌ای (۴۸ساله) را به پسربچه‌ای ۱۳ساله پیوند زدند و پایه‌گذار تحولی مهم و بزرگ در ایران شدند. بعد از آن سال‌ها به مرور، بحث درباره پیوند اعضای دیگر هم ایجاد شد و به این روزهای بیمارستان مسیح دانشوری رسید و روزهایی که اولین پیوند دست هم در ایران انجام شد.

بیمارستان مسیح دانشوری
بیمارستان مسیح دانشوری، واحد فراهم‌آوری اعضای پیوندی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی است که زیرمجموعه اداره پیوند و بیماری‌های خاص در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی محسوب می‌شود. البته بیمارستان مسیح دانشوری، تنها واحد جمع‌آوری اعضای اهدایی نیست و به عنوان یکی از مهم‌ترین مراکز پیوند اعضا، بیماران مشکوک به مرگ مغزی را شناسایی می‌کند و با گرفتن رضایت از خانواده‌های آن‌ها، پیوند عضو را انجام می‌دهد. به علاوه در تهران بیمارستان امام‌خمینی، بیمارستان بقیه‌الله،‌ بیمارستان سینا و بیمارستان قلب شهیدرجایی انواع پیوندها را انجام می‌دهند اما در شهرستان‌ها عمل‌های پیوند محدود است. عمده پیوندهای کبد کشور در بیمارستان امام‌خمینی و بیمارستان نمازی شیراز انجام می‌شود. همچنین بیش از 90درصد پیوندهای قلب و کلیه در تهران انجام می‌شود اما بیمارستان نمازی شیراز در پیوند کبد پیشتاز است و حرف اول را در کشور می‌زند.

مراحل اهدای عضو
فردی که می‌خواهد اعضای بدن خود را اهدا کند، مراحل خاصی را طی می‌کند و به همین دلیل کمی ‌دیرتر از متوفیان معمولی، به خاک سپرده می‌شود. (بعد از حدود ۳۶ساعت) برای انجام مراحل اهدای عضو، بعد از آن‌که خبر وجود بیمار مرگ مغزی اعلام می‌شود، هماهنگ‌کننده واحد فراهم‌آوری اعضا به بیمارستان می‌رود تا مراحل مربوط به ویزیت اولیه انجام شود. اگر مرگ مغزی در معاینه اولیه تایید شود، نوار مغزی اولیه را از بیمار تهیه می‌کنند و فرم‌های مربوط به اهدای عضو را هماهنگ‌کننده پر می‌کند. بعد از آن، گیرنده را بر اساس گروه خونی، سایز اهداکننده، نوبت فهرست و... پیدا کرده و اهداکننده را برای انجام عمل پیوند، با آمبولانس مجهز به بیمارستان مسیح دانشوری منتقل می‌کنند. بعد از انتقال به بیمارستان، اهداکننده به آی‌سی‌یو منتقل می‌شود و متخصصان بیهوشی وضعیت بیمار را در حالت پایدار نگه می‌دارند و مراحل مراقبت شروع می‌شود. بعد از مرحله نگهداری، دوباره تیم ۴نفره پزشکی (متخصص جراحی اعصاب، داخلی و بیهوشی) به طور جداگانه بیمار را ویزیت می‌کنند تا مرگ مغزی او تایید شود. پس از تایید مرگ مغزی توسط ۴متخصص گروه، جلسه توجیهی در محل واحد پیوند با حضور مسئول واحد، مددکار، روان‌شناس، نماینده پزشکی قانونی، هماهنگ‌کننده‌ها و خانواده اهداکننده برگزار می‌شود و بعد از توجیه خانواده، رضایت نهایی برای اهدای عضو از آن‌ها گرفته می‌شود. پس از گذراندن این مراحل، بیمار مرگ مغزی برای انتقال اعضا به اتاق عمل برده و مراحل انتقال و پیوند انجام می‌شود.

موانع اهدای عضو
بیماری‌های عفونی شبیه ایدز، هپاتیت و اکثر بیماری‌ها یا امراض بدخیم مانع اهدای عضو می‌شوند. بیماری‌های دیگر، مانعی بر سر راه اهدای اعضا نیستند و محدودیت سنی هم برای این عمل، وجود ندارد. اهدای عضو برای خانواده اهداکننده هیچ هزینه‌ای ندارد و تمام هزینه‌های درمان آن را وزارت بهداشت و درمان پرداخت می‌کند اما بعد از این مراحل، هیچ‌چیز تمام نمی‌شود. بیماری که روی تخت بیمارستان بوده و خانواده‌اش داغدار، به خاک سپرده می‌شود، اعضای بدن او داخل بدن انسانی دیگر، گره می‌خورند. این‌طور می‌شود که نفس‌ها تازه می‌شود، لبخندها به تخت‌هایی در بیمارستان برمی‌گردد و تا سال‌های سال، بیماری که منتظر مرگ بوده، خط مرگ را پشت سر می‌گذارد و سالم و سلامت زندگی می‌کند.

باورهای غلط درباره اهدای عضو
اولین باور اشتباه: اگر کارت اهدای عضو داشته باشم و در صورتی که حادثه‌ای برایم رخ دهد، پرسنل بیمارستان ممکن است برای نجات من تمام تلاش خود را به کار نگیرند.
این تصور کاملا اشتباه و بی‌اساس است. زمانی که فردی برای درمان بیماری یا مجروحیت به بیمارستان منتقل می‌شود تمرکز تمامی‌ پزشکان روی حفظ جان بیمار است و در قبال آن پاسخگو هستند.
دومین باور اشتباه: ممکن است هنگام صدور گواهی فوتم هنوز زنده باشم و پزشکان مرگم را به اشتباه گزارش کرده باشند.
حقیقت این است که روی افراد دارای کارت اهدای عضو تست‌های بیشتری انجام می‌شود تا صحت فوت آنان تایید شود و سپس جراحی‌های مربوط به خارج کردن اعضای اهدایی صورت می‌گیرد.
سومین باور اشتباه: افراد ثروتمند و مشهور در راس فهرست منتظرانِ دریافت عضو اهدایی هستند.
این تصور هم اشتباه است چون زمان اهدای عضو ثروتمند بودن و داشتن شهرت در اولویت نیست. همچنین افراد ثروتمند و مشهور متفاوت از افراد دیگر تحت درمان قرار نمی‌گیرند.
چهارمین باور اشتباه: از وضعیت سلامتی خوبی برخوردار نیستم.
تنها برخی از بیماری‌ها موجب می‌شود فرد نتواند اعضای بدن خود را اهدا کند و معاینات انجام‌شده توسط پزشک تعیین می‌کند که فرد آمادگی اهدای عضو را دارد یا مناسب این کار نیست.
پنجمین باور اشتباه: اهدای عضو خلاف اصول مذهبی است.
این بار هم اشتباه می‌کنید چون اهدای عضو یک اقدام انسان‌دوستانه و زندگی‌بخش است و با اصول و باورهای اکثر مذاهب مطابقت دارد. در صورتی که همچنان نسبت به این کار به قطعیت نرسیده‌اید می‌توانید با افراد مورد اعتماد مشورت کنید.

جشن نفس
این روزها هنرمندان، ورزشکاران و چهره‌های مشهور زیادی برای فرهنگ‌سازی درباره اهدای عضو در ایران فعال هستند و هر سال برای تقدیر از خانواده کسانی که اعضای بدن خود را اهدا کرده‌اند، در جشن نفس دور هم جمع می‌شوند تا هم از خانواده‌ها تشکر کنند و هم مرهمی ‌بر جای خالی عزیزان آن‌ها بگذارند. رضا کیانیان، جمشید مشایخی، مهناز افشار، ساره بیات، صابر ابر، مهراوه شریفی‌نیا، محمدرضا غفاری، حامد بهداد، حمیدرضا پگاه، آنا نعمتی، محسن تنابنده، حسین یاری، شقایق دهقان و... برای اهدای اعضای خود در صورت مرگ مغزی اعلام آمادگی کرده‌اند و برای یادآوری این موضوع در جشن نفس دور هم جمع می‌شوند.

#یک_مساوی_هشت
زمزمه‌های اولیه تشکیل این کمپین در روز یکشنبه 15شهریورماه شنیده شد. ابتدا پرستو صالحی بازیگر کشورمان با گذاشتن تصویری از کارت اهدای عضو خود و پررنگ کردن عدد یک و هشت روی کف دست راستش، مردم و رفقایش را به این فراخوان دعوت کرد. حنیف عمران‌زاده مهاجم تیم استقلال تهران دومین نفری بود که به این کمپین پیوست.
 بعد از آن بهار ارجمند، مهرداد میناوند، سیدهادی کاظمی ‌و الهام پاوه‌نژاد به این کمپین پیوستند. یک مساوی هشت به این معنی است که با اهدای عضو هر یک نفر، هشت نفر به زندگی بازمی‌گردند.

47
هر یک پیوند اعضا تا 47نفر را از معلولیت حتمی ‌نجات می‌دهد. لازم به ذکر است خیلی از این 47نفر جانبازان شیمیایی کشورمان هستند.

12
  آخرین آمار وزارت بهداشت از تعداد مرگ مغزی در کشور 3 تا 7هزار نفر در سال را اعلام می‌کند؛ در حالی که آمار‌های غیررسمی ‌نشان از وجود 6 تا 12هزار نفر در سال است.

40
در حال حاضر 30 تا 40هزار بیمار نیازمند عضو داریم که متاسفانه هفته‌ای 6 تا 10نفر از آن‌ها فوت می‌کنند.