زباله‌گردی در تعارض با حقوق کودک و قانون اساسی

به گزارش روابط عمومی خیریه عترت بوتراب به نقل از روزنانه شرق، کودک به استناد تعریف یونیسف به هر انسان زیر ۱۸ سال گفته می‌شود و مشمول حمایت‌های تعیین شده در اعلامیه جهانی حقوق کودک است که کشور ما نیز آن را پذیرفته است. در مواجهه با کودکان اصول و نکاتی باید رعایت شود که در اعلامیه بر آن تأکید شده است. چنانچه کودک مرتکب بزهی شود، باید مطابق قانون و مقررات ویژه کودکان مورد پرسش و محکمه قرار گیرد.

یکی از حقوق کودکان حق تحصیل است

به موجب قانون اساسی تحصیلات تا پایان دوره متوسطه برای همه مردم رایگان است و دولت‌ها مسئولیت دارند تسهیلات و امکانات لازم برای تحصیل رایگان کودکان را فراهم کنند؛ پس تربیت و تحصیل کودکان فقط وظیفه والدین نبوده؛ بلکه دولت‌ها هم وظیفه معینی دارند که باید به انجام رسانند و در صورت تعلل مورد سؤال قرار می گیرند.

پس چگونه است که در هر جای تهران که شهرداری مخزنی برای جمع آوری زباله قرار داده است، افرادی مشغول جست‌وجو برای یافتن نیم‌خورده غذا، یافتن مقوا، پلاستیک، شیشه نوشابه و هر چیزی هستند که بتوان آن را بازیافت و تبدیل به پول کرد؟

با کمال تأسف بسیاری از جویندگان سطل‌های زباله کودکان معصوم هستند که بعضی هم قدشان کفایت نمی‌کند و ناچار به داخل سطل می‌روند تا چیزی پیدا کنند. این واقعیتی آشکار است که همه ما موارد متعددی از آن را شاهد بوده‌ایم؛ یعنی همان کسانی که اولیا، جامعه و مسئولان در برابر آن مسئولیت قانونی دارند.

البته در همه جهان کودکان خیابانی هستند که زندگی شان از طریق زباله گردی و جمع آوری پسماند غذایی دیگران می گذرد اما چگونه می توان پذیرفت کشوری که یکی از بیشترین دورریز های مواد غذایی را دارد، تعدادی از کودکانش غذای شان را از سطل زباله تأمین کنند؛ آن هم کشوری که هشتمین منابع جهان را دارد و به لحاظ تعداد تحصیل کردگان دانشگاهی‌اش جزء کشورهای پیشرفته دنیاست.

چگونه است که این کودکان معصوم عزیز در زمانی که باید سر کلاس مشغول تحصیل باشند و با زمزمه محبت معلمان درس بخوانند و تربیت شوند تا آینده ساز کشور باشند، در چنین وضعیتی روزگار می گذرانند؟

در شرایط کرونایی جهان که هر یک از ما روزانه بارها و بارها دست‌مان را می شوییم تا مبتلا به ویروس نشویم یا به دیگران منتقل نکنیم، کودکانی را ملاحظه می‌کنیم که با سر و دست داخل سطل زباله وسط کثافت و میکروب به دنبال لقمه غذایی یا هر چیز قابل فروشی هستند تا بلکه روزی از زندگی شان را سر کنند و مخارج یک روزشان را فراهم کنند یا چیزی به دست آورند و به خانواده‌شان بدهند.

متأسفانه ملاحظه می کنیم که تعداد این قبیل کودکان که دنیای بی رحم آنان را به چنین وضعیتی کشانده است، رو به افزایش است.

نکته هشداردهنده این نیست که این کودکان به مدرسه نمی روند، مشکل فقط آلودگی بهداشتی، ویروس و میکروب و انواع بیماری نیست که این کودکان به آن مبتلا می شوند و بسیاری را هم ناخواسته بیمار می کنند. حتی مشکل این نیست که اینها بی‌سواد و بدون تحصیلات و ناآگاه بزرگ می شوند.

مسئله اصلی بدآموزی‌های خطرناکی است که این کودکان در استمرار ارتباط‌شان با آسیب‌دیدگان اجتماعی و بزهکارانی فرا می گیرند که آنها را با مبلغ ناچیزی از والدین شان اجاره می کنند تا برایشان زباله‌گردی کنند.

این کودکان به وسیله بزهکاران وسوسه می شوند و آموزش می گیرند که به جیب‌بری، کیف‌قاپی و بعد خرید و فروش مواد مخدر، بالارفتن از دیوار مردم و دزدی و انواع بزه‌های دیگر وارد شوند که به دلیل بی‌سوادی و نادانی و فریب خوردن به راحتی به آن تن می دهند و فقط زمانی متوجه می شوند که غرق در انواع بزه شده اند. اینها در جریان بزهکاری‌های خود مرتکب بزه‌های بدتر مثل جرح و قتل هم می شوند.

بسیاری از بزهکاران در آغاز همان کودکان معصوم بودند که به ناچار مدرسه و تحصیل را رها کردند و برای درآمد اندکی به زباله‌گردی یا به تکدی‌گری و امثال آن کشانده شدند، بعد شد آنچه شد.
لحظه‌ای فکر کنیم همه ما از مسئول و غیرمسئول که روزانه این کودکان بی گناه را دیدیم و هیچ دخالتی نکردیم و فقط تماشاگر بودیم، باید بدانیم که در مقابل این جریان و رشد و سیر آسیب‌های اجتماعی مسئول هستیم. علاوه بر آنکه در برابر پروردگار متعال باید جواب‌گو باشیم، باید به عنوان یک انسان از بی‌عملی خود و تماشاگر بودن‌مان احساس مسئولیت کنیم و به اصلاح خود بپردازیم.